– جنابعالی مسولیت بازسازی و اداره مجموعه ای را به عهده گرفته اید که پس از یک دوره انحلال قرار است دوباره احیا شود. چگونه می خواهید این مدیریت را احیا کنید؟
– با تغییرات بنیادین و داشتن نگاه بلند، بازرسی و کنترل فنی، ستاد هولدینگ شرکت ملی گاز است. ماموریت ما انجام کار در پالایشگاه ها، خطوط انتقال ، شرکت ذخیره سازی ، شرکت توسعه و مهندسی و شرکت های گاز استانی است. کلیه فعالیت های شرکت ملی گاز ایران در این چند شرکت تعریف شده است.بایستی بازرسی و کنترل فنی سنتی به سمت مدیریت دارایی های فیزیکی، به معنی حفاظت از کلیه تاسیسات تجهزات در حال بهره برداری و پروژه های در دست اجراء حرکت نماید.
-انحلال چند ساله سبب بروز چه مشکلاتی شده است؟
– در این مدت فعالیت ها توسط همکاران ما در شرکتهای پالایش، انتقال، ذخیره سازی، مهندسی و توسعه و گاز استانی انجام می شد. این مجموعه ها به طور جداگانه بخش های بازرسی فنی داشتند که توسط همکاران بسیار حرفه ای و مسلط ما در این ۸-۹ سال انحلال، اداره می شد. اما مشکلی که ایجاد کرد در نوآوریها بصورت یکپارچه نبود، حرکت رو به جلوی این همکاران به صورت جزیره ای وبر مبنای میل و علاقه بر بازرسی در محل ماموریت خودشان بود. حرکت رو به جلو اگر از قبل بر نامه ریزی و بومی سازی نشده باشد، یک سری مشکلات خواهد داشت که برایتان توضیح می دهم. بخاطر نبود هولدینگ بازرسی فنی، نو سازی فعالیت های بازرسان فنی روی علاقه ای که همکاران در شرکتهای تابعه یاد شده داشته، بسته به نیازشان و با هدف رفع مشکلاتشان صورت می پذیرفت. راه اصولی، ایجاد و تعریف بستر یکنواخت برای استفاده از تکنولوژی های نو می باشد.
– وضعیت شما در حال حاضر چه تفاوتی با دوران قبل از انحلال دارد؟
-فرق ما با زمان قبل این است که ما دیگروظیفه انجام فعالیت های سایت را به عهده نداریم .در واقع وظیفه سکان داری، بازرسی و کنترل فنی در شرکت ملی گاز به عهده ماست. تعداد افراد درچارت سازمانی شرکت های تابعه جمعا به مراتب از تعداد افراد چارت بازرسی و کنترل فنی ستاد بیشتر است. در اینجا ۱۵-۱۶ آدم کلیدی، محکم و با ایده، یونیفورم سازی و ارزیابی عملکرد را انجام می دهند.
– منظور از اینکه کار به صورت یکسان انجام نمی شده چیست؟
– به صورت جزیره ای عمل می شده. مثلا پالایشگاه نفت پارس جنوبی با حرکت نوی دنیا بیشتر مانوس است؛ بنابراین آنها در این بخش جلوتر حرکت می کنند ولی اطلاعات به صورت مطلوب به سایر بخشهای صنعت تسری نیافته و در ان بخشها جاری نمی شده. این جزیره ای عمل کردن هم ناشی از خلا ۸-۹ ساله است.
– آیا بخش HSE هم زیر پوشش شماست؟
– خیر، اموری بنام HSE در شرکت ملی گاز ایران در حال انجام است. لازم است یک مقدار فرایند کار را از نظر محدوده فعالیت ها توضیح دهم. فرایندهای اصلی شرکت ملی گاز به پنج دسته قابل تقسیم است: Engineering ،Procurement،Construction,Operation, وFinancing که به معنی طراحی ومهندسی، تدارکات ، اجراء، بهره برداری و سرمایه گذاری است.
آنچه بازرسی فنی روی آن متمرکز است بیشتر بخش Engineering ، procurement و constructionاست. فعالیت هایی که در بخش operation انجام می شود، HSE از دیدگاه خودش بیشتر تمرکز دارد. هرچند که overlap (هم پوشانی) هم داریم. آنچه ما انجام می دهیم در بخش طراحی، اجرا و Material selection (انتخاب مواد) است. آیا این که محصولات تولید شده دقیقا مطابق با استاندارد است یا خیرو نهایتا در سایت خوب اجرا می شود یا نه، وقتی که خوب اجرا شد، به صورت اصولی بهره برداری میشود یا خیر…
– انجمن ما شرکت هایی را زیر پوشش دارد که کار NDT به ویژه رادیوگرافی خطوط لوله انجام می دهند. با توجه به مشکلاتی که در تامین چشمه و ایمنی وجود دارد آیا امکان آن هست که از روش های جدید NDT استفاده کنید. در این صورت الگوریتم مشخصی در نظر دارید که پیروی از آن به نتیجه مطمئنی بیانجامد یا از روش سعی و خطا استفاده می کنید؟
-ماموریتی که این سازمان دارد تدوین استانداردها، code of practice، ارزیابی بازرسان فنی شخص ثالث و کنترل پروژه های در حال اجراست. برای جبران این چند سال، چهار کمیته تشکیل دادیم که در راستای همان اهداف است. یکی ازاین کمیته ها، کمیته جوش و NDT است. بقیه هم عبارتند از نشت و کنترل، مدیریت خوردگی، و ارزیابی عملکرد بازرسان فنی.
– ما بیشتر علاقه مندیم با کمیته های جوش، NDT و ارزیابی بازرسان فنی آشنا شویم.
– کمیته جوش و NDT شامل همکاران واجد شرایط و مسلط و مجرب است؛ کسانی که با مشکلات رو در رو هستند. از پالایشگاه ها، انتقال، ذخیره سازی، مهندسی توسعه و شرکتهای گازاستانی، کمربند مشکی هایشان اعضای این کمیته هستند. این کمیته به طور مرتب تشکیل می شود. این آقایان دانش لازم را دارند فقط باید این جزایر به هم وصل شوند تا همه آنها در یک راستا قرار گیرند.
– سوال این است که تا کی رادیوگرافی سنتی؟ آیا واقعا دلیلی برای ادامه آن وجود دارد؟
اساسا یکی از پیامد های انحلال چندین ساله بازرسی و کنترل فنی ستاد، توقف در نوسازی جوش و آزمونهای غیر مخرب جوش بوده. به نظر ما حتما بایستی روش های نوین بموازات روش های قبلی بکار گرفته شود. در جلسه دوم کمیته جوش و NDT، روش مشترک TOFD Phased Array و DR و DDR رادیوگرافی و دایرکت رادیوگرافی مورد توافق قرار گرفت. ما ایرانی ها در Bench Scale خیلی عالی هستیم. اما وقتی می خواهیم در اندازه صنعتی راه اندازی کنیم دچار مشکلات حاد شده و به دلایل مختلف متوقف می شویم. بنابراین از پیشنهاد اعضای کمیته جوش و NDT استقبال کردیم و هر سه روش را پذیرفتم. نقاط ضعف و قوت این روش ها در کمیته مطرح شد و در حال انجام آزمون های میدانی و انجام پروژه های آزمایشی هستیم تا مرحله صنعتی سازی را با مشکلات کمتر عبور کنیم. در تمام دنیا بخش خصوصی تدوین کننده روش های نوین و ارائه کننده آن هستند. یعنی بخش های خصوصی خودشان هم فرماندارند و هم سکاندار و هم پاروزن. اما اینجا متاسفانه بخش صنعت در انحصار دولت است و در نتیجه بخش خصوصی که هم از دانش لازم برخوردار است و انگیزه هم دارد بستر لازم برای انجام این مهم فراهم نیست.
از همکارانم خواستم استانداردها و دستورالعمل های لازم برای چگونگی استفاده از TOFD Phased Array و DR و DDR را ارائه بدهند. شاید روش دیگری هم باشد که ما بتوانیم جایگزین رادیوگرافی سنتی بکنیم. این روش ها را همراه با سرعت کار و ماتریس آنالیز به ما بدهند که ما هم از بخش خصوصی دعوت کنیم و از دانش و دیدگاه آنها استفاده کنیم. ما این روش ها را هم از بخش خصوصی آورده ایم اما افرادی را می خواهیم که به ما اطلاعات به روز بدهند.
– آیا برون سپاری در مدیریت شما جایی دارد؟
– روش های جدید را چه به لحاظ تکنیکی و چه به لحاظ فکری جایگزین مناسبی برای رادیوگرافی سنتی دانستیم، تازه به اول راه رسیده ایم. ما برای اینکه از اندازه آزمایشگاهی به اشل صنعتی برسیم ، مشکلات و راه زیادی داریم .لذا باید از قبل مشکلات و معضلات ریشه یابی شوند و نقاط ضعف و تهدید های آن شناسایی شوند.بعنوان مثال شرکت های رادیوگرافی که در این مسیر احتمالا دچار وقفه می شوند تکلیفشان چیست؟ و یا احتمالا برای اینکه روش جدید جایگزین روش سنتی شود، برخی پروژه ها چند روز کاری دچار کندی یا توقف می شوند تا عمل شیفتینگ انجام شود. بعنوان نمونه ای از مشکلات رسیدن از اندازه ازمایشگاهی به اندازه صنعتی اشاره میکنم که ما جزو چند کشوری هستیم که سازنده کنتور هوشمند گاز با امکان قرائت از راه دوراست. ولی جالب است که اگر بخواهیم آن را در یک استان نصب کنیم نمی توانیم. چون شهری که بیش از ۳۰۰ مشترک دارد که باید عملیات جابجایی در آن انجام شود و هزینه اش هم باید پرداخت شود. من بیشتر نگران مکانیزم جانشینی روش نوین و سنتی ام. هر فردی برای خودش سلیقه ای دارد و شرطی شده و آنها هم فکر می کنند فقط روش خودشان جواب می دهد.
– آن زمان که چشمه کم بود انجمن ما شروع کرد به بررسی های لازم و با مذاکراتی روش TOFD/ Phased Arrayرا پیشنهاد کردیم و گزارشش را به نماینده POGC فرستادیم. بسیاری از شرکت های تحت پوشش ما نیز پیشرو همین صنعت هستند، منتها چون ارتباط ما سیستماتیک نیست، این داد و ستد انجام نشد. اگر صلاح می دانید ارزیابی کارشناسان خود را به ما هم بدهید تا این ارتباط برقرار شود.
– من فکر می کنم این جلسه، برای وصل کردن است. پیش از تشریف فرمایی شما گفتم که اگر این انجمن آزمایشهای غیر مخرب است، چرا در جلسات ما حضور ندارد. از شما دعوت می شود از هفته آینده در جلسات ما شرکت کنید و برای مقاله نوشتن، موضوع زیاد است که نیاز به انگیزه دارد و شما می توانید این انگیزه را در ما ایجاد کنید و من همین جا از همکارانم می خواهم که از انجمن آزمایش های غیر مخرب ایران در جلسات جوش و NDT دعوت کنند.
– روش های نوینی که تا کنون به کار برده اید چه بوده است؟
– ما روش TOFD/ Phased Arrayرا در دو پروژه پایلوت استفاده کردیم. یکی در شرکت ذخیره سازی گاز و دیگری در شرکت انتقال گاز. روش DDR هم در حال بررسی است.
– آیا نتیجه اش را با هم مقایسه کردید؟
-بله، نتیجه خوب بود. Toft/Phased Array را در شرکت ذخیره سازی سایت سراجه قم و بر لوله های با ضخامت تقریبا ۴۲ میلی متر انجام شد و نتایجش هم در کمیته ارزیابی کردیم. اما عمده ی مشکل در معرفی روش هاست و مرسوم کردن و جایگزین کردن که انشاالله در همان کمیته های NDT کارمان این خواهد بود که بر اساس نوع عیب، کدام روش پاسخگوست و قدرت شناسایی اش چقدر است. و باید پیمانکاران آموزش ببینند بخصوص ما باید روی روش هایی که از دیدگاه بهره برداری نیاز به اپراتورخاص دارند زمان بیشتری بگذاریم.
– در کمیته های دکتر ثریایی که معاون فن آوری بودند، ما برای تهیه برنامه ای در کیفیت مخازن تحت فشار همکاری زیادی کردیم اما ایشان که رفت، آن برنامه ها استفاده نشد و کار متوقف ماند.
– این مشکل اساسی است با رفتن و جابجا شدن فرد نبایستی اصل کار متوقف شود. ما باید با مشارکت همه ذینفعان و صاحب نظران مرتبط زیرساخت و نقشه راهی تعریف کنیم تا با جابجایی افراد بدلیل اینکه مورد وثوق جمع متخصصان جوش و NDTاست متزلزل نشود. ، بنابراین خواهشم این است که با هدف تهیه code of practice، دستورالعمل و استاندارد IGS برایTOFD Phased Array ,DR و DDR که می تواند در جایگاهش قرار بگیرد همکاری کنیدبرای اینکه شروع مناسبی داشته باشیم باستی کار را از یک محدوده کوچک ولی اثربخش شروع کنیم. پیشنهاد می کنم روی انجام آزمون غیر مخرب جوش برای لوله های حاوی سیال پرفشار با ضخامت و قطر های مورد مصرف عمده در صنعت گاز متمرکز شویم.
-سوال دیگری را مطرح می کنم. شرکت هایی که رادیوگرافی می کنند از شما مجوز می گیرند اما گله مندند که مجوزهایشان دیر داده می شود و زیاد ایراد گرفته می شود. این کار چگونه انجام می شود؟ ضوابطش چیست؟
– این کار را قبلا شرکت مهندسی توسعه انجام می داد. آن هم به دلیل انحلال سازمان بازرسی و کنترل فنی بوده. در نظام نامه ای که توسط هیات مدیره گاز تصویب شد، قرار شد این کار در بازرسی و کنترل فنی ستاد شرکت گاز انجام شود. ما دستورالعملی تهیه کردیم که در همایش روسای بازرسی فنی شرکت های گاز استانی ,انتقال گاز وپالایشگاهی تصویب شد و به تصویب هیات مدیره هم رسید و در نتیجه از تاریخ ۱/۴/۹۲ تایید صلاحیت شرکت ها به شرکت فنی ستاد واگذار شد.شرکت هایی که حداقل های این دستورالعمل را داشته باشند، می توانند مجوز بگیرند. لذا ضمن اینکه به هیچ وجه این فرآیند را طولانی نمی بینم بلکه معتقدیم بخش خصوصی از جدی انگاشتن کار مهم ازمون جوش و موضوع تهیه مستندات لازم کوتاهی می کند.
– ما در این رابطه چه کمکی می توانیم به شما بکنیم؟
– شرکت ملی گاز ایران، پیش از این، گواهی نامه انجمن را هم از شرکت ها می خواسته که بعد گفتند چون اعضای هیات مدیره این انجمن در شرکت بازرسی فنی ذینفع هستند دیگر الزامی وجود ندارد.لیکن چناچه این معضلات ساماندهی شود تهیه دستورالعمل ها و استانداردهای جوش و آزمون غیر مخرب بایستی از سوی انجمن بخش خصوصی فعال در این عرصه تهیه و برای طی مراحل تصویب به بازرسی و کنترل فنی ستاد ارسال گردد.
– اداره استاندارد شرکت ها را ممیزی می کند، نماینده ما نیز به صورت حقیقی و حقوقی با کارشناسان ارزیابی همکاری می کند. آیا می شود یک یا دو نفر از اعضای ما هم در کمیته ارزیابی ستاد به طور مداوم همکاری کنند؟
-اگر این طور باشد تمام وظیفه ای که به ما محول کرده اند در مورد صدور، گواهی و تمدید گواهی شرکت های بازرسی فنی همه را به یک مجموعه مورد اعتماد و قابل قبول تمامی فعالان در این عرصه واگذار می کنیم و البته پاسخگو هم خواهد بود.
– اگر می توانید آن را به بخش خصوصی واگذار کنید، ما آمادگی آن را داریم؛ و به عنوان آخرین سوال، جمع شدن کلیه شرکت های NDT تحت پوشش یک انجمن چه کمکی به شما می کند؟
-تردید ندارم که کمک زیادی می کند. غیر از همکاری و تعامل که مواردش را قبلا عرض کردم حداقلش این است که حرفمان را به یک مرجع می زنیم و گلایه هامان را می گوییم تا بگوش آنان برسد.هر چند معتقدم در نهایت همه امور جوش و بازرسی جوش وآزمون های جوش و صدور گواهی های مربوطه بایستی توسط مجموعه ای متخصص و مورد وثوق همه فعالان این عرصه از بخش خصوصی انجام شود ما از بخش دولتی با جدیت بستر سازی لازم برای این مهم انجام می دهیم، امیدواریم همانقدر که ما در این موضوع جدی هستیم انجمن های بخش خصوصی فعال هم جدی باشند.
به خاطر زمانی که برای این مصاحبه در اختیار ما قرار دادید تشکر می کنیم و برای جنابعالی و همکارانتان توفیق خدمت آرزو می نماییم.